Ger de Joode – Beyond mathematics and aesthetics


Vorige pagina  Inhoudopgave Volgende pagina


Tot aan de Renaissance, de periode van heroriëntatie op de klassieke oudheid, ziet men dat kunst en wetenschap nauw met elkaar verbonden waren, speciaal de beeldende kunsten, de bouwkunde en meetkunde.
In het tijdperk na de Renaissance, waarin de wetenschappelijke analyse en methode zich mede onder invloed van de Verlichting ontwikkelden, ontstaat een breuk tussen kunst en wetenschap.
Wetenschap onderzocht de dingen volgens een vaststaand model en drukte zich uit in abstracte redeneringen en symbolische beelden.
Kunstenaars kozen voor een andere weg en beelden de geestelijke en abstracte ideeën van hun tijd uit in de meest realistische modellen. Beeldende kunst drukte zich uitsluitend uit in aan de visuele werkelijkheid te relateren beelden.

Onder invloed van het impressionisme aan het eind van de 19e eeuw, ontstaan mede als gevolg van de wetenschappelijke ontdekking van de samengesteldheid van het licht en de uitvinding van de fotografie, ziet men de spagaat tussen innerlijke en uiterlijke realiteit in de beeldende kunst geleidelijk verdwijnen. Aan het begin van de 20e eeuw is Janus terug in schildersland en de analyse van de visuele werkelijkheid leidde tot het ontstaan van schilderkunstige werken die afwijken van een aan de natuur gerelateerde afbeeldingen. Sterker nog die qua voorstelling geen directe relatie hadden met de visuele werkelijkheid. De revolutionaire omslag was dat beeldende kunstenaars de werkelijkheid beyond de werkelijkheid gingen ervaren en verbeelden en dat de visuele werkelijkheid niet uitsluitend object van de beeldende kunst hoefde te zijn.
De ontdekking dat de innerlijke realiteit van de kunstenaar even zo goed als de uiterlijke realiteit als bron, als uitgangspunt kon dienen, bracht aan het begin van de vorige eeuw een stroom van verschillende ismen opgang, uitmondend in wat in het algemeen ‘abstracte’ of ‘moderne’ kunst wordt genoemd.

De verworven vrijheid van de kunstenaar om een (eigen) visuele interpretatie van een onzichtbare werkelijkheid te verbeelden is van groot belang voor de relatie kunst en wetenschap.
Wetenschappers verklaren (on)geziene dingen en doen voorspellingen op basis van wetmatigheden, kunstenaars bevragen het onbekende met beeldmiddelen en roepen ‘mogelijke werelden’ op.
Beiden hebben ze geleerd om de wereld als dynamisch te ervaren in dier voege dat er sprake is van een voortdurende verandering. Het is een gemeenschappelijk belang om deze dynamiek vanuit verschillende disciplines en standpunten te onderzoeken. Kruisbestuiving in denken en handelen vindt heden ten dage plaats bij verschillende wetenschappers en kunstenaars. Abstracties vormen op zich geen einddoel, veelal zijn ze de poort tot nieuwe gedachten, ontdekkingen en beelden.

Voor de postmoderne kunstenaar is de werkelijkheid gelaagd en niet uitsluitend gekend door verbeelding van het visueel waarneembare. Het verstaan ervan is een complex intermenselijk proces, waarin naast waarnemen, de ratio en intuïtie en emotie belangrijke rollen spelen. Die realiteit is een groot open speelveld van tijd en ruimte dat uitdaagt om op een eigentijdse en eigenwijze manier beeldend te reageren. Dit is zoeken naar een theorie, een grammatica en een methode om de werkelijkheid beyond te verbeelden.
Werkelijkheid is op te vatten als structuur, dat is een stelsel van relaties waardoor en waarbinnen de dingen procesmatig hun samenhang/betekenis krijgen.
Structuur of aspecten ervan zijn elk gewenst moment te formaliseren, te visualiseren, dat is verbeelden. Het gebruik van beeldmiddelen in geometrisch-abstracte zin biedt mogelijkheden om orde te scheppen op een manier die intuïtief en rationeel aangestuurd wordt, maar die tevens ruimte laat voor gevoelens. Door op wiskundige wijze te ordenen legt men relaties en rangschikt men betekenissen. Dit ordenen is een algemene vorm van denken, die niet ingrijpt in de gevoelens van anderen of op enigerlei wijze andermans denken belast. Het is een wereldwijde, humane werkwijze, die mensen vrijlaat in, maar ook uitnodigt tot een eigen betekenisverlening van op zichzelf staande autonome beelden.
De vormenleer van de mathematica is analoog aan de biologische leer van het ontstaan der vormen. Waarnemend en werkend ontdekt men de wonderlijke schoonheid van de natuur en de identieke schoonheid van de wiskunde.
Samenvattend: geometrische-abstracte kunst ordent verhoudingen door middel van vorm, kleur en maat in mathematische zin en reikt daarmee naar schoonheid beyond words. Geometrisch-abstracte kunst is communicatief en het biedt de beschouwer mogelijkheden grenzen te passeren naar de andere zijde, te reizen naar het derde land.

Yellow Fellow is een forum waar kunst, wetenschap en samenleving elkaar uitdagend ontmoeten, een forum in de klassieke zin, dat inmiddels een aantal jaren wordt gedragen door inspirerende initiatiefnemers. Geboren uit de noodzaak om kunst te verzamelen is Yellow Fellow de belichaming van de noodzaak de bijeengebrachte verzameling een maatschappelijke functie te geven. Het hiertoe te realiseren museum zal de plek zijn waar de muze werkt, dat is enerzijds mensen schoonheid laten ervaren en anderzijds mensen mogelijkheden tot een andere kijk op de werkelijkheid aanreiken.
Door deelname aan de ‘denktank’, de plek waar lijnen van samenleving, wetenschap en kunst elkaar kruisen, ben ik de laatste jaren in de gelegenheid geweest mijn opvattingen over kunst van een stevig fundament te voorzien. Men is een bevoorrecht mens als men als kunstenaar tot de Yellow Fellow familie gerekend wordt.

Ger de Joode (Woudrichem 1939), beeldend kunstenaar, volgde avondlessen aan de Stadsacademie te Maastricht. In 1981 rondde hij, o.l.v. Berend Hendriks, zijn studie af aan de Akademie voor Beeldende Kunst te Arnhem. De toepassing van beeldmiddelen in geometrisch-abstracte zin is voor Ger de Joode een manier om orde te scheppen in een werkelijkheid, die door hem als zeer complex wordt ervaren, op een wijze die doordacht is maar ook ruimte laat voor intuïtie en gevoelens.


Vorige pagina  Inhoudopgave Vorige pagina


Comments are closed.